Godinu dana ispunjavanja zaključaka svesrpskog sabora: Od kopanja litija do vojne neutralnosti

U junu 2024. godine u Beogradu na Svesrpskom saboru kojem je predsjedavao Aleksandar Vučić zajedno sa Miloradom Dodikom usvojena je Deklaracija svesrpskog sabora sa 49 zaključaka od kojih je za godinu dana većina ispoštovana.

Kada je usvojena u junu prošle godine, Deklaracija svesrpskog sabora odražavala je vid unificiranje političke volje Srba s obje strane Drine.

Na praktičnom planu svakodnevnog života ona je uprkos svim upozorenjima bila ključna vodilja u srpsko – srbijanskim odnosima tokom protekle godine.Primjena 49 usvojenih zaključaka zadire duboko u suverenitet Bosne i Hercegovine, što nije potez koji je stran ili neugodan zvaničnom Beogradu od 1992. godine. Ono što je značajno za Deklaraciju svesrpskog sabora jeste njena evolutivna obuhvatnost koja počinje imenovanjem srpskog naroda, kako se navodi “bez prefiksa” što je po svoj prilici omaž sintagmi “bosanski Srbi”.

Zajedničke institucije i međunarodni nastup

“Svesrpski sabor preporučuje institucijama Republike Srbije i Republike Srpske da djeluju jedinstveno i koordinisano i da ulože napore kako bi se zaustavila asimilacija Srba u državama regiona, ali i širom svijeta”, navodi se u 8. zaključku deklaracije.

Na temelju preporuke koja je po svim segmentima ispoštovana entitet Republika Srpska je zauzeo jasan stav nepriznavanja Kosova temeljem Rezolucije 1244 na koju se Srbija poziva, dok je u zamjenu za to Beograd učinio više od Banje Luke u lobiranju za neusvajanje Rezolucije o Genocidu u Generalnoj skuštini UN-a.

(Foto: Klix.ba)

U osnovi cjelokupni tekst sa svim zaključcima vrlo neuspješno lavira ispod očiglednog zadiranja u državni suverenitet Bosne i Hercegovine oslanjajući se na specijalne odnose entiteta i države uz nadopunjavanje.

Dakle, sva sredstva diplomatskog lobiranja i zagovaranja koja ne može entitet ispuniti, država Srbija će ustupiti svoje aparate i agencije.

Između ostalog ono što je Milorad Dodik iscrpio u svojim prijetnjama za formiranja entitetskih oružanih snaga, obavještajne službe pa i rezervnog sastava policije, proizilazi iz 23. zaključka deklaracije u kojem se navodi “Republika Srpska može u mjeri u kojoj ocijeni kao cjelishodno da aktivira sve nadležnosti koje su prema Dejtonskom mirovnom sporazumu predviđene kao nadležnosti entiteta”.

Svesrpska politika protiv NATO-a

Apokrifna i samolegitimizirajuća odluka Skupštine Srbije iz 2007. godine prema kojoj se navodi da će Republika Srbija biti vojno neutralna država, temeljem 28. zaključka deklaracije se prenosi i na BiH.

“Svesrpski sabor podržava politiku vojne neutralnosti Republike Srbije u odnosu na sve postojeće vojne saveze, a sa takvim političkim opredjeljenjem potpuno je saglasna Republika Srpska, koja će se boriti za očuvanje vojne neutralnosti u BiH. Svesrpski sabor podržava saradnju bezbjednosnog sistema Republike Srbije i Republike Srpske u smislu zakonodavstva, razmjene informacija, zajedničkih obuka i vježbi, a s ciljem postizanja i očuvanja mira i stabilnosti”, navodi se u deklaraciji.

(Foto: Klix.ba)

Dakle, ako i kad Beograd odluči pristupiti NATO-u s kojim ima razvijeniju saradnju nego li BiH, od tog trenutka klauzula vojne neutralnosti neće važiti i za BiH.

Energija iz BiH na meti

U kontekstu ekonomskog, političkog i socijalnog unificiranja Svesrpski sabor tumači prostor od Bosanskog Novog do Dimitrovgrad jedinstvenim “kulturnim i duhovnim prostorom”.

Međutim, na tom duhovnom prostoru postoje i manje duhovni, ali vrlo traženi rijetki minerali pa bi se osim manastira i manifestacija vjerskog karaktera svesrpski duhovni prostor mogao iskoristiti za kopanje litijuma u entitetu Republika Srpska.

Svakako da je i taj segment je obuhvaćen posebnim 46. zaključkom iz kojeg proizilazi da Srbija ne odustaje od hidrocentrale Buk Bijela, aerodroma Trebinje i izgradnju gasovoda.

(Foto: Klix.ba)

“Svesrpski sabor preporučuje Republici Srbiji i Republici Srpskoj objedinjavanje ponuda, usluga, investicija i resursa u oblastima energetike, rudarstva, turizma, poljoprivrede, bankarstva, finansija i platnog sistema, zdravstva, obrazovanja, saobraćaja i veza i drugim oblastima od nacionalnog značaja radi zajedničkog nastupanja na domaćim i stranim tržištima”, navodi se u 46. zaključku deklaracije.

Analizirajući provođenje i temeljitost saradnje entiteta Republika Srpska i države Srbije, obodi državnog suvereniteta BiH sužavaju se na administrativnu liniju entiteta.

Drina odavno nije barijera koju Dodik iako je obećao popiti ipak treba preusmjeriti da i sa bosanske strane koristi Srbiji. Pa je s toga značajno istaći da je Srbija u procesu gašenja nekoliko termoelektrana čiji će gubitak naročito u ljetnim mjesecima imati za posljedicu redukcije ali i sve skuplji izvoz struje.

Taj energetski gubitak bi se mogao kompenzovati serijom minihidroelektrana u Podrinju uz najveću hidroelektranu Buk Bijela.

(Foto: Klix.ba)

Osim toka rijeke Drine koji ostaje trajno neratificirani dio državne granice BiH, izgradnja aerodroma Trebinje predstavlja strateški projekat za Srbiju.

Izgradnja ovog aerodroma za prostor Istočne Hercegovine pa i Podrinja uprkos izuzetno nepovoljnoj putnoj komunikaciji ima strateški značaj jer se time za zračni saobraćaj Srbije i entiteta Republika Srpska otvara novi logistički i zračni koridor izvan banjalučkog.

klix